همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: چهارمین ماه تحصیلی مدارس رو به پایان است و کودکان و نوجوانان در ۴ ماه گذشته، کمتر از ۴۰ روز به مدرسه رفته و آموزش حضوری داشته‌اند. موضوعی که به گفته متخصصان حوزه آموزش، تبعات و هزینه‌های هنگفتی برای دانش‌آموزان خواهد داشت؛ از افت تحصیلی گرفته تا عوارض روحی و روانی، انزوا و افسردگی، بازماندن از رشد اجتماعی، یاد نگرفتن معاشرت و ناتوانی در ارتباط گرفتن با جامعه در آینده نزدیک.
تعطیلی پیاپی مدارس کشور با تشدید آلودگی هوا آغاز شد و طی هفته گذشته با افت فشار گاز و کمبود گاز به اوج خود رسید و باعث لغو تعدادی از امتحانات نیز شد.
به گفته کارشناسان، خسارت و هزینه‌های مشکلات بزرگ کشور را همواره دانش‌آموزان و آموزش و پرورش می‌پردازند. این در حالی است که هیچ تقصیری در مشکلات ایجادشده ندارند، اما آسیب‌ها و تبعات آن را آنها باید با افت تحصیلی و ... تحمل کنند.
با آنکه شبکه‌های آموزشی مانند «شاد» راهی برای آموزش مجازی ایجاد کرده، اما خروجی‌ها نشان داده که آموزش آنلاین/مجازی نمی‌تواند جایگزین صددرصدی آموزش حضوری باشد.
قربانی همه مشکلات همیشه دانش‌آموزان هستند
در این رابطه گفتگویی با محمدرضا نیک‌نژاد، کارشناس حوزه آموزش داشته‌ایم و او گفت: کشور گرفتار سرما، کمبود گاز، آلودگی هوا و ... است و قربانی این مسائل همیشه دانش‌آموزان هستند.
نیک‌نژاد که ۲۰ سال سابقه تدریس در مدارس را دارد، اظهار کرد: شکی نیست که خود مسئولان هم می‌دانند تعطیلی مدارس راه حل نیست. هر مشکلی پیش می‌آید، به جای حل مشکل، فوری مدرسه‌ها را تعطیل می‌کنند. مدرسه ها انگار مرغ عزا و عروسی شده اند. در آلودگی هوا، در مسائل سیاسی، در زمان شیوع کرونا، در باد و باران و ... مدارس اولین جایی هستند که تعطیل می‌شوند. درحالی‌که آلودگی هوا و کرونا و ... مسائلی هستند که از بیرون به مدارس تحمیل می‌شوند. همه چیز سر مدارس دارد می‌شکند اما مدرسه در هیچ یک از اینها تقصیری ندارد.
این کارشناس با بیان این که دلیل همه این مشکلات این است که مدرسه و آموزش در کشور ما در اولویت نیست، گفت: در دوران کرونا کل مدارس جهان تعطیل شدند و چاره‌ای هم جز تعطیلی مدارس نبود اما نه به مدت ۲ سال! مدرسه اساس توسعه یک جامعه است و نمی‌شود که به خاطر آلودگی هوا و کرونا و این مسائل به مدت طولانی تعطیل شود. با این وجود، در دوران کرونا وضعیت دانش‌آموز و خانواده‌ها مشخص بود. دانش‌آموز می‌دانست که در ساعت مشخصی باید از خواب بیدار شود و پشت سیستم بنشیند و درس‌های خود را بخواند. برنامه‌ها مشخص و منظم بود. معلم هم وظایف خود را می‌دانست.
نیک‌نژاد افزود: اما امروز با دوران کرونا دو سه تفاوت عمده دارد؛ یکی این که اینترنت در دو سه ماه گذشته در کشور ضعیف شده است. شما کلاس مجازی می‌گذارید و شاد کار نمی‌کند. چون شاد اصلا برنامه‌ای قوی نیست که با این اوضاع اینترنت بتواند جوابگو باشد. کمترین اختلال می‌تواند قطعش کند. قبل از شروع ناآرامی‌ها هم کسی از شاد راضی نبود. همان زمان هم به سختی وصل می‌شد، مدام قطع می‌شد و دانش‌آموز و معلم را کلافه می‌کرد. حالا یک سری به پلتفرم‌هایی داخلی مثل ایتا رو آورده‌اند. بعضی از مدارس دولتی هم خودشان در پلتفرهای با امکاناتِ بهتر فضا خریده بودند و کار می‌کردند، اما الان اینها هم کارآیی ندارند یا با سرعت خیلی پایین کار می‌کنند. ما عمدتا در کلاس‌های درس با مشکل مواجه‌ایم.
او گفت: الان خانواده‌ها هر روز تا ساعت ۱۸ و ۱۹ باید منتظر بمانند که مسئولان اعلام کنند فردا تعطیل است یا نه. یک روز تعطیل است، یک روز ناگهان می‌گویند بچه‌ها بیایند مدرسه. در دوران اوج کرونا برنامه آنلاین مدارس روتین بود، اما حالا برنامه منظمی وجود ندارد و همین اوضاع تحصیل را آشفته‌تر می‌کند.
آمار ترسناک درباره افت تحصیلی دانش‌آموزان
این کارشناس حوزه آموزش ادامه داد: آمار ترسناکی وجود دارد که جهانی است و ایران هم به شدت درگیرش است؛ این که از هر دانش‌آموز پایه (اول تا چهارم دبستان) توانایی خواندن و درک یک متن ساده کوتاه در حد مقطع تحصیلی خود را ندارند. اینها تبعات کووید است.
او افزود: ۲۴ ژانویه/ ۴ بهمن، روز جهانی آموزش است و خیلی از کشورهای درگیرِ کرونا بسیج شده‌اند تا آسیب‌های دوران کووید بر آموزش را برطرف کنند. اما ما در این میان کجاییم؟ درگیر این که فردا بچه‌ها مدرسه بیایند یا نیایند! شما ببینید از ابتدای مهر تا امروز، بچه‌ها دوسوم این روزها را مدرسه نرفته‌اند.
نیک‌نژاد گفت: دانش‌آموزان به خصوص در سن دبستان در محیط مدرسه رشد می‌کنند. چون در جمع یاد می‌گیرند که چگونه زندگی کنند. مدرسه حتی اگر فقط یک کارکرد داشته باشد، آن یک کارکرد، رشد اجتماعی و تقویت معاشرت کودکان و نوجوانان است. چون بچه در محیطی ۳۰ نفره قرار می‌گیرد و رشد طبیعی می‌کند و مدرسه است که این امکان را به فرد می‌دهد. یکی از دلایلی که مدرسه در کل جهان، حذف‌شدنی نیست، همین اثرگذاری مدرسه در رشد اجتماعی بچه‌هاست. کودک تا وقتی فقط در خانه باشد و فقط مادر و پدرش را ببیند، رشد نمی‌کند. درضمن استمرار تعطیلی‌ها باعث می‌شود که ضرورتِ مدرسه‌رفتن در ذهن بچه‌ها کمرنگ شود. مدرسه، نظم‌پذیری کودکان را هم شکل می‌دهد اما وقتی آموزش آنلاین باشد، هیچ یک از اینها رخ نمی‌دهد. آلودگی هوا ۲۰ سال پیش هم که من معلم بودم، بوده و تازگی ندارد. الان شدیدتر شده است. حالا کمبود گاز هم به علت تعطیلی‌ها اضافه شده است. نمی‌شود که به جای حل آن، بچه‌ها را از آموزش حضوری محروم کنیم. کووید به اندازه کافی دو نسل از بچه‌های ما را درگیر خود کرد. دیگر نباید که این مساله عادی شود.
شبکه شاد ناکارآمد است/ شکاف طبقاتی بیشتر می‌شود
این کارشناس آموزشی درباره کیفیت شبکه آموزشی شاد و آموزش غیرحضوری اظهار کرد: قرار بود آموزش از طریق «شاد» را در کنار آموزش حضوری داشته باشیم اما وقتی مدارس حضوری شد، شاد را کنار گذاشتند. یکی از نکاتی که بی در و پیکری ماجرا را نشان می‌دهد، همین است. حالا برای آموزش دوباره روی شاد تمرکز کرده‌اند اما این شبکه همچنان ناکارآمدی‌های گذشته را دارد و نه در بحران‌ها پاسخگو است و نه امکانش هست که در آموزش تکمیلی بتوان به آن تکیه کرد. در برابر رقبای خارجی هم که باید گفت پای «شاد» واقعا می‌لنگد.
او با بیان این که متاسفانه چشم‌اندازی برای رفع مشکلات وجود ندارد، گفت: حداقل تا دو ماه دیگر آلودگی هوا در کلانشهرهای کشور ازجمله پایتخت ادامه دارد. در این مدت باید باد و بارانی بیاید و آلودگی را مدیریت کند. یا بهار برسد و هوا به طور طبیعی کمی تغییر کند. الان هم که سرما و افت فشار گاز هم مزید بر علت شده است.
این کارشناس با اشاره به این که تعطیلی مدارس روی کنکور هم تاثیرات خود را می‌گذارد، گفت: بعضی از خانواده‌ها پول دارند و وقتی آموزش‌ها آنلاین می‌شود، افت تحصیلی فرزندان خود را با کلاس‌های خصوصی جبران می‌کنند. این داستان قطعا شکاف طبقاتی را بیشتر می‌کند و عدالت آموزشی را هم به شدت زیر سوال می‌برد. چون فقط عده‌ای که پول دارند و برای فرزندان خود هزینه می‌کنند، نتیجه قابل توجهی در کنکور کسب خواهند کرد. کسانی هم که توانایی مالی ندارند، بدیهی است که زمین‌گیر می‌شوند.
نظر شما